Kserostomia występuje u 10 % populacji, w tym u 25 % osób powyżej 65 roku życia. Rozróżnia się kserostomię prawdziwą spowodowaną zmniejszeniem wydzielania gruczołów ślinowych i rzekomą – objawową.
Kserostomia oznacza subiektywne objawy suchości jamy ustnej, natomiast określenie hiposaliwacja – to fakt zmniejszenia wydzielania śliny.
Należy pamiętać, że odczuwana suchość błon jamy ustnej związana z niedoborem podaży płynów, po wysiłku fizycznym, czy niespodziewanym stresie jest skutkiem powyższych zachowań i z reguły nie powinna wywoływać podejrzeń o zjawisku chorobowym. Jeśli zmiana nawyków nie pomaga, należy wtedy zgłosić się do specjalisty.
Prawdziwa kserostomia wywołana jest zmniejszonym wydzielaniem gruczołów ślinowych przy niezmienionej klinicznie błonie śluzowej (typ I) lub z towarzyszącym jej zanikiem (typ II) i widocznymi zmianami w gruczołach ślinowych.
Objawowa kserotomia spotykana jest u pacjentów odczuwających suchość i pieczenie błony śluzowej przy prawidłowej czynności ślinianek oraz braku objawów obiektywnych.
Jakie objawy mogą wskazywać na KSEROSTOMIĘ?
- Popękania i szczeliny na wargach
- Sucha, blada i bez połysku błona śluzowa
- Przyczepianie się błony śluzowej do lusterka stomatologicznego podczas badania
- Suchy, piekący i bolesny język z drobnymi płatami i szczelinami- język truskawkowy
- Lepka i pienista ślina
- Brak gromadzenia się śliny w jamie ustnej
- Trudności w jedzeniu i połykaniu
- Zaburzenia smaku,
- Dyskomfort podczas mówienia
- Nieprzyjemny zapach z jamy ustnej
Przykładowe przyczyny kserostomii i hipofunkcji gruczołów ślinowych:
- CHOROBY/STANY OGÓLNOUSTROJOWE
- Zespół Sjögrena
- Reumatoidalne zapalenie stawów
- Toczeń rumieniowy systemowy
- Sklerodermia
- Cukrzyca typu 1 i 2
- HIV/AIDS
- Choroba Alzheimera
- Odwodnienie
- Dializoterapia
- Sarkoidoza
- LEKI
- Trójcykliczne antydepresyjne
- Uspokajające
- Diuretyczne
- Przeciwnadciśnieniowe
- Przeciwbólowe
- Antyhistaminowe
- Przeciwpadaczkowe
- Przeciwparkinsonowe
- Rozszerzające oskrzela
- CHOROBY GRUCZOŁÓW ŚLINOWYCH
- Ostre, przewlekłe i nawracające zapalenie ślinianki
- Zapalenie ślinianki wirusowe
- Kamica ślinianki
- Guzy łagodne i złośliwe
JAK SOBIE RADZIĆ?
Konieczny jest szczegółowy wywiad lekarza oraz kompleks badań takich jak np.:
- Ocena suchości błony śluzowej
- Pomiar szybkości wydzielania śliny
- Analiza biochemiczna śliny
- Badania surowicy krwi
- Obrazowanie gruczołów ślinowych
- Scyntygrafia
- Badanie histomorfotyczne
Suchość błony śluzowej może wynikać z wielu przyczyn, aby mieć pewność, że chorujemy na kserotomię należy unikać poradników w internecie, tylko poddać się ukierunkowanym badaniom.
Dodatkowo można włączyć naturalne sposoby na odbudowę nawilżenia (patrz, nasz artykuł Jak walczyć z suchością błony śluzowej), zmienić dietę oraz sposób aktywności.
Bibliografia
- Guzik, Ł., Kamysz, E., Kserostomia – więcej niż suchość w jamie ustnej, Farmakoterapia, Tom 65,
nr 6, 2009 http://www.forum-onkologiczne.com.pl/pliki/kserostomia1.pdf - Kaczmarek, U., Leczenie suchości jamy ustnej – przegląd piśmiennictwa, Czas. Stomatol., 2007,
LX, 2, s.88-95 http://www.forum-onkologiczne.com.pl/pliki/kserostomia3.pdf - Pochwalski, M., Wojtowicz, A., Suchość jamy ustnej – kserostomia – przyczyny, objawy, metody
leczenia – przegląd piśmiennictwa, Nowa Stomatologia 4/2003, s. 211-216 http://www.czytelniamedyczna.pl/1814,suchosc-jamy-ustnej-kserostomia-przyczyny-objawy-metody-leczenia-przeglad-pis.html - Walis, M., Kłosek. S., Częstość występowania suchości w jamie ustnej u pacjentów po 65. roku
życia, Gerontologia Polska 2018; 26; s. 190-195 https://www.akademiamedycyny.pl/wp-content/uploads/2019/02/Gerontologia_3_2018_05.pdf